به نقل از «ایران اکونومیست»

توافق برای تبادل زندانیان نشان داد فشار حداکثری و تهدید جواب نمی‌دهد

تاریخ انتشار: ۲۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۵۴۰۵۳

یک دیپلمات پیشین کشورمان گفت: اقدام دولت در بازگرداندن پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی و عراق در ازای آزادی زندانیان، دستاوردها و نتایج مثبتی دارد که امیدوارم دولت و دستگاه دیپلماسی با تدابیر لازم بتوانند این مبالغ را در مسیر حل مشکلات هدایت کنند.

پنج‌شنبه هفته گذشته ایران و آمریکا در موضع‌گیری‌های جداگانه‌ای و به صورت رسمی اعلام کردند که در ارتباط با تبادل زندانیان بین دو کشور و همچنین آزادسازی چند میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که برای چندین سال به‌طور غیرقانونی در کره جنوبی به بهانه تحریم‌های واشنگتن علیه تهران توقیف شده بود، به توافق رسیده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پیشینه مذاکرات تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا به طور مشخص در جریان مذاکرات برجامی و در راستای توافق هسته‌ای شکل گرفت.

در عین حال مذاکرات برای تبادل چهار زندانی ایرانی با چهار زندانی ایرانی ـ آمریکایی از دو سال پیش در حاشیه مذاکرات احیای برجام به طور جداگانه در جریان بود. بعد از خروج آمریکا از برجام، مذاکرات درباره تبادل زندانیان با واسطه یک یا دو کشور در منطقه انجام و پیگیری شده است.

مذاکرات مذکور در دو سال گذشته با چالش‌های زیادی رو به رو بوده است. آمریکا تمایل داشت این مذاکرات و توافق بر سر آزادی زندانیان پیش درآمدی برای ورود به مذاکرات جامع‌تری با ایران درباره موضوع هسته‌ای و مسایل دیگر از جمله مسایل منطقه باشد، اما ایران هر بار این درخواست و رویکرد را رد کرد.

حسین امیرعبداللهیان در حاشیه نشستی درباره بریکس در تهران به خبرنگاران گفت که تهران بر اساس نگاه انسانی خود به موضوع تبادل زندانیان هیچ پیش‌شرطی برای این موضوع ندارد و عدد زندانی‌ها هم مهم نیست و مانعی هم در این ارتباط وجود ندارد.

بنا بر گزارش‌ رسانه‌ها، پنج جاسوس آمریکایی در ایران از زندان آزاد شده‌اند و اکنون در حصر خانگی در ایران به سر می‌برند. سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و دو آمریکایی که هنوز ناشناس هستند زندانیان ایرانی آمریکایی هستند که قرار است آزاد شوند. هم‌چنین بر اساس گزارش رسانه‌ها،‌ چهار ایرانی که از سوی آمریکا به بهانه دور زدن تحریم‌ها زندانی شدند قرار است در چارچوب این توافق مبادله شوند؛ اسامی این چهار فرد به طور رسمی اعلام نشده است.

محسن پاک‌آیین در گفت‌وگو با ایران اکونومیست درباره آزادسازی بخشی از منابع مالی ایران در ازای آزادی زندانیان گفت: این حق ایران است که برای آزاد سازی منابع مالی خودش که غیرقانونی از طرف آمریکا در بانک‌های مختلف مسدود شده مطالبه جدی داشته باشد و این مساله را پیگیری و به نتیجه برساند. مسئولان چندین سال است که قول دادند این اتفاق بیفتد و این در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار داشته است.

وی گفت: آزادی ایرانیان بی‌گناه که به دلایل واهی از سوی آمریکا زندانی شدند، از وظایف دستگاه دیپلماسی و دولت است که این کار را همواره در هر کشوری و برای هر شهروند ایرانی در هر کجا انجام می‌دهد و در رابطه با آمریکا هم این اقدام انجام شد. با توجه به اینکه ایران با آمریکا روابط سیاسی و رسمی ندارد به طور طبیعی مذاکره مستقیم نمی‌توانست انجام شود و طرف‌ها از طریق برخی کشورها از جمله سوییس، قطر و عمان مذاکراتی را انجام دادند و در مجموع پس از دو سال این مذاکرات به نتیجه رسید و قرار است این زندانیان مبادله شوند.

این دیپلمات پیشین کشورمان با تاکید بر اینکه زندانیان دو تابعیتی آمریکا، جاسوس بودند ولی ایرانیانی که در آمریکا دستگیر شدند، شهروندان ایرانی هستند که یا در حال تحصیل بودند یا کار که دستگیر و زندانی شدند، افزود: در عین حال شش میلیارد دلار از منابع مالی خودمان را در کره جنوبی و چهار میلیارد دلار را در عراق آزاد کردیم و این یک دستاورد مثبت برای ایران و نشان دهنده دیپلماسی فعال دولت سیزدهم است. هم‌چنین یک دستاورد در سیاست خارجی کشور است، امیدوارم دستگاه دیپلماسی بتواند آمریکا را متقاعد کند که بقیه زندانیان ایرانی را هم آزاد کند و از منابع پولی ایران رفع انسداد شود.

پاک‌آیین تصریح کرد: توافق برای آزادی زندانیان ایرانی و آمریکایی نشان داد فشار حداکثری و تهدید جواب نمی‌دهد و جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با تدابیر لازم با نمایش اقتدار نظامی خود و با تمسک به دیپلماسی فعال و پویا مطالبات خود را در حوزه‌های اقتصادی و انسان دوستانه به سرانجام برساند.

وی در پاسخ به این پرسش که این توافق ممکن است به احیای برجام بینجامد؟ گفت: این مذاکرات با بحث برجام متفاوت است. مذاکرات ایران و ۱+۴ ادامه دارد و ایران میز مذاکره را هیچ وقت ترک نکرده و معتقد به تعهد در برابر تعهد است. اگر آمریکا تحریم‌های برجامی و پسا برجامی را لغو کند ما هم تعهدات هسته‌ای خود را اعمال می‌کنیم، در غیر این صورت وضعیت همین‌طور باقی خواهد بود و ایران این حق را دارد همان‌طور که آمریکا پایبند به تعهداتش نبود، تعهداتش در مباحث هسته‌ای را دنبال نکند، بنا بر این موضوع توافق بر سر آزادی زندانیان میان ایران و آمریکا به برجام ربطی ندارد.

این کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: برجام جای خودش را دارد، البته آمریکا دوست دارد با بازکردن مسیرهای دو جانبه و غیرمستقیم با واسطه سعی کند برجام و بقیه کشورهای عضو این توافق را کنار بزند و به طور غیرمستقیم مذاکرات را خودش دنبال کند اما ایران هم بر اساس منافع خودش تصمیم می‌گیرد.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: محسن پاک آیین ، احیای برجام

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: محسن پاک آیین احیای برجام تبادل زندانیان آزادی زندانیان هسته ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۵۴۰۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

محمد صدر: ایران با اسرائیل درگیر نشد، با ناتو رو در رو شد

سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در شرایط فعلی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید به‌شدت فعال‌تر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، به‌دنبال خنثی کردن تلاش‌های حامیان (رژیم) اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد.

به گزارش هم میهن، این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شده‌است که استمرار تحریم‌های گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.

سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نکاتی را مطرح کرده است که می‌خوانید:

به نظر می‌رسد فاز نظامی رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به پایان رسیده‌است. فکر می‌کنید که دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این شرایط چه مسئولیتی بر عهده دارد؟

شرایط به‌گونه‌ای است که موقعیت نظامی و جایگاه ایران در منطقه تا حدی مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفته‌است. الان شرایطی پدید آمده‌است که باید فعالیت‌های جدی دیپلماتیک در زمینه‌های مختلف آغاز شود. حامیان (رژیم) اسرائیل، چه در آمریکا و اروپا و چه در نهادهایی مانند اتحادیه اروپا و گروه ۷ سعی می‌کنند که از این وقایع سوءاستفاده کنند و فشارها را بر تهران افزایش دهند.

این کشورها و نهادها به‌هیچ‌وجه نگران حمله (رژیم) اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق نبودند، اما حالا به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که انگار پاسخ مشروع ایران به این اقدام نظامی باعث نگرانی آن‌ها شده‌است. با توجه به اینکه جو تبلیغاتی علیه ایران تشدید شده و این کشورها قصد دارند به‌دنبال تحریم ایران بروند، باید کارزار جدی دیپلماتیک در زمینه‌های مختلف، هم در منطقه و هم در اروپا و سازمان ملل داشته‌باشیم تا بتوانیم اقدام‌هایی را که کشورهای غربی قصد دارند علیه ایران انجام دهند، خنثی شود.

در عین حال دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که قضایای مسکوت و معطل‌مانده از گذشته مانند برجام و FATF را نیز حل و فصل کند، چراکه تا این قضایای دیپلماتیک حل‌وفصل نشود، ما از تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی شدید ناشی از آن رنج خواهیم برد.

فکر می‌کنید با تحولات اخیر آیا آمریکایی‌ها حاضر خواهند بود باز هم پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برجام صحبت کنند؟

الان آمریکا در شرایط خاصی قرار دارد. در شش ماه گذشته هم مشخص شد که آمریکایی‌ها به دنبال مشارکت در جنگ یا گسترش بحران در منطقه نیستند و تا این حد مشخص شده‌است که سیاست آمریکا این است که جنگ غزه در سراسر خاورمیانه گسترش پیدا نکند، پای کشورهای دیگر به آن کشیده‌نشود و آمریکا درگیر یک منازعه جدید در منطقه نشود.

در این زمینه به نظر می‌رسد که انگیزه‌های ایران و آمریکا مشابه یکدیگر باشد و ایران هم علاقه‌ای به گسترش منازعه در منطقه ندارد. اما در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، شاید هنوز وقت گفت‌وگو در این مورد فرا نرسیده‌باشد. در چارچوب تعامل دیپلماتیک شاید هم لازم نباشد که در گام نخست سراغ احیای برجام برویم.

الان اولویت‌های مهمی وجود دارد. آمریکا که ۶ سال است از برجام خارج شده‌است و عضو این توافق نیست، این امکان وجود دارد که با طرف‌های باقی‌مانده در برجام برای اجرای احکام معطل‌مانده آن تعامل کرد و در این زمینه مذاکرات را با جدیت پی گرفت.

برای این مهم لازم است که کارشناسان خبره سیاست خارجی وارد کار شوند و دولت از ظرفیت‌های دیپلمات‌های باتجربه و نخبه کشور برای مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران استفاده کند و اجازه بدهد که چه در حوزه مذاکرات هسته‌ای و چه در حوزه خارج شدن از فهرست سیاه FATF وضعیت از حالت توقف خارج شود و کارها پیش برود.

ارزیابی شما از عملکرد ۷ ماه گذشته دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی بعد از عملیات طوفان‌الاقصی و جنگ غزه چیست؟

این سوال خیلی کلی است و نمی‌توان به سادگی به آن پاسخ قاطعی داد. قضایای مختلف در حوزه سیاست خارجی با هم مرتبط است. دستگاه سیاست خارجی موظف است که منافع بین‌المللی کشور را در همه حوزه‌ها با جدیت پیگیری کند. همانگونه که عرض کردم چه در حوزه برجام و FATF و چه در حوزه جلوگیری از افزایش فشار به ایران پس از پاسخ نظامی ایران به (رژیم) اسرائیل، دستگاه دیپلماسی باید مقتدرانه پیگیر منافع ایران باشد.

در عین حال باید در حوزه‌های دیگر مانند روابط دوجانبه مثل روابط با سوریه، روابط با روسیه و چین، دستگاه دیپلماسی ما فعالانه‌تر عمل کند. مهم‌ترین مسئله این است که باید از این محدودیت‌هایی که برای سیاست خارجی ایجاد شده‌است، خارج شویم و باید روابط خارجی خود را خیلی جدی با همه کشورها گسترش دهیم. نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود.

اگر روابط ما مثل شرایط کنونی محدود باقی بماند، قدرت‌های دیگر از این محدودیت سوءاستفاده خواهند کرد. دستگاه دیپلماسی باید به صورت جدی در این زمینه‌ها فعال شود و تغییرات جدی به وجود بیاورد.

عملیات وعده صادق تا چه اندازه باعث شد که اسرائیلی‌ها نسبت به عملکردشان در آینده محتاط‌تر شوند؟

بسیار مؤثر بود. اسرائیلی‌ها باور نمی‌کردند که ایران دست به اقدامی چنین گسترده در واکنش به اقدامات آن‌ها بزند. اسرائیل بعد از جنگ ۱۹۷۳ پوشش امنیتی قدرتمندی برای خودش ایجاد کرده‌بود و هم متحدانش چه در غرب از طرف آمریکا و اروپا و چه در شرق از طریق شوروی و بعد از آن روسیه، کمک‌های گسترده نظامی و دفاعی در اختیار اسرائیل قرار می‌دادند.

قدرت‌های جهانی پذیرفته‌بودند که موجودیت (رژیم) اسرائیل و امنیت اسرائیل از اولویت‌های اصلی خودشان است. این موضوع در آمریکا به یک سیاست دوحزبی و اجماعی تبدیل شده‌بود و کار تا جایی پیش رفت که از اسرائیل با عنوان ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا یاد می‌شد. در نیم قرن گذشته به جز یک مورد پرتاب موشک‌های عراق به سمت اسرائیل، هیچ حمله‌ای به اسرائیل نشده‌بود و اسرائیل تصور می‌کرد که سازوکار بازدارندگی‌اش صددرصد موفق بوده‌است.

برای کل قدرت‌های جهانی، به‌ویژه آمریکا جا افتاده‌بود که (رژیم) اسرائیل باید از لحاظ نظامی و به‌خصوص از نظر توانمندی نیروی هوایی از همه کشورهای منطقه قوی‌تر باشد. پاسخ نظامی ایران نشان داد که این حجم از تلاش‌ها بی‌فایده بوده و اسرائیل ضربه‌پذیر است و اگر مرتکب اشتباهی شود، ضربات دیگری هم خواهد خورد.

مشارکت ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه با حمایت برخی کشورهای عربی در رهگیری و انهدام موشک‌ها و پهپادهای ایرانی باعث شد که برخی تحلیل‌گران این موضوع را مطرح کرده‌اند که اسرائیل و آمریکا یک گام به ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای با مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی برای مقابله با ایران نزدیک‌تر شده‌اند. نظر شما در مورد این مسئله چیست؟

منازعه‌ای که بین ایران و اسرائیل پیش آمد، در واقع فقط بین ایران و (رژیم) اسرائیل نبود، بلکه بین ایران و ناتو بود. تمام ظرفیت‌های کشورهای عضو ناتو به کمک اسرائیل آمد و به همین دلیل هم بود که موفق شدند برخی از پهپادها و موشک‌های ایران را منهدم کنند. صرفاً خود اسرائیل در عملیات ایران مدافع نبود، بلکه ظرفیت بزرگی از کشورهای عضو ناتو در این دفاع مشارکت کردند. همین موضوع نشان‌دهنده توان و قدرت موشکی و پهپادی ایران بود، چراکه برای بی‌اثر کردن این عملیات کل ظرفیت کشورهای متحد اسرائیل در ناتو با همه امکانات وارد صحنه شدند.

بعضی از کشورهای عربی مثل اردن از (رژیم) اسرائیل دفاع کردند و برخی کشورهای عربی هم آسمان خودشان را در اختیار آمریکا و انگلیس و فرانسه قرار دادند و سعی کردند که در این حمله اسرائیل ضربات کمتری بخورد. اسم این ائتلاف را هر چیزی بگذاریم، چه به آن بگوییم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی عربی یا هر چیز دیگر، در این شرایط شاهد بروز عملی آن بودیم.

ولی اینکه در آینده قرار باشد چنین تشکیلاتی واقعاً شکل بگیرد، به شرایط آینده منطقه بستگی دارد و از الان نمی‌توان پیش‌بینی کرد؛ به‌خصوص اینکه کشورهای منطقه هم می‌دانند که اگر بخواهند وارد فاز یک ائتلاف شوند، آنگاه باید امنیت و آینده خود را دربست در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار دهند و خودشان را با آن‌ها هم‌سرنوشت کنند. همانگونه که در سال‌های گذشته مشاهده کرده‌ایم، همه سیاست‌های آمریکا و اسرائیل همیشه برای همه کشورهای عربی قابل پذیرش نیستند.